Solucan Gübresi ve Üretimi

Bu sayfa altında solucanlar ve gübresi hakkında kendi edindiğim bilgiler ve İnternet den bulduğum faydalı içerikleri toplayacağım. Umarım ihtiyacı olan herkese faydalı olur.

Öncelikle Kırmızı kaliforniya solucanını tanıyalım. Latince ismi Eisenia foetida dır. Solucanlar yaşlarına göre ince ve kalın / uzun ve kısa / koyu ve açık renkli olabilirler. Solucanın yapısı görseldeki gibidir.

Eisenia Foetida

Eisenia Foetida

Eisenia Foetida

Yumurtasına kokon adı verilmiş. Kokonların görüntüsü aşağıdaki gibidir.

2 Ekim 2017 tarihinde 1000 adet kırmızı Kaliforniya solucanı ile başladığım solucan gübresi ve solucan üretimi faaliyet notlarım. Solucanlar file bir çuval içinde ve belirli bir miktar mama ve vermicompost karışımı içinde geldiler. Aldığım işletme yaklaşık olarak 3 aylık maması ile birlikte gönderdi. Mama ayrı bir çuvalda geldi solucanlar ayrı bir çuvalda geldi. Geldikleri gün yetiştirme ortamı olarak kullanacağım küçük tuvaletimize 80 Litrelik temiz çöp kovasının içine yerleştirdim. Daha önce hiç kullanılmamış temiz bir su spreyi ile mamayı ıslatıp o şekilde bıraktım. Daha önce kullanılmamış olmaları önemli çünkü herhangi bir kimyasaldan zarar görüp etkilenmelerini istemiyoruz.

Esas amacım bu işe büyük bir yatırım yapmadan önce sistemin nasıl işlediğini gözlemlemekti. Her ne kadar az miktardaki solucan kolonilerinin çok miktardaki solucan kolonilerine göre farklı davrandıkları sıkça söylense de ben bunu da deneyimlemek istedim.

• Solucanlar nasıl besleniyor? Bakımı kolay mı? Koku oluyor mu?
• Çıkan vermikompost dedikleri gibi verimli mi?
• Solucanlar söylendiği kadar hızlı çoğalıyorlar mı?

VB. sorular hep kafamı kurcalıyordu. Bende çok zamanım olmadığı için hobi gibi başladım.

7 ekim 2017 günü ilk çiftleşmelerini yakaladım.

15 ekim 2017 de ilk kokonları(yumurtaları) gördüm. Çiftleşmeyi mamanın üst kısımlarında yakalarken, ilk kokonları mamanın derinlerinde gördüm ve bulabildim. Bununla ilgili bilimsel bir bilgi bulabilirsem buraya eklerim. Sanırım çiftleşme üst seviyelerde oluyor. Yumurtlama alt kısımlara yapılıyor.

7 kasım da ilk yavruyu gördüm. Çok ince beyaz ve hareketli oluyorlar.

20 kasımda yanlış mamalama sebebiyle ciddi bir sineklenme oldu. Sineklerden yaklaşık 5 gündür kurtulamadım. Evimin küçük tuvaletinde yapmaya başladığım için sinekler küçük gruplar halinde evin içine de kaçmaya başladılar. Bundan dolayı humus tankımı üzerindeki sineklerden arındırıp bir çöp poşeti geçirerek korumaya aldım. Hızlıca banyoya geçirdim. Küçük tuvaleti Raid kokusuz sinek öldürücü kullanarak ilaçlama yaptım. Fakat pek işe yaramadığını söyleyemem. Raid çok anlık ve o anda uçan veya ortamda bulunan sinekleri öldürebiliyor. 10 Aralık gününe kadar sineklerle uğraştım. Bu vesileyle iki çeşit sinek türü tanımış oldum ve mücadele ettim. Bundan sonra evsel atık ve yeşil atık oranını daha az tutmaya çalışacağım.

Üreme
Solucanlarda çiftleşme görselde ki gibidir. Çiftleşme sonrası 4 gün sonra kokon bırakırlar.
Solucanların daha hızlı üremesi ve büyümesi için nasıl beslenmeli ? İnternet de şu şekilde bir bilgi denk gelmişti buraya ekledim.

Eisenia Fetida ticari olarak yetiştirilen bir solucan türü olarak geniş aralıkta bir ısı ve nem dalgalanmasını tolere edebilmektedir. Bu da vermikültürde bu cinsin kullanılması tercihini yaygın olarak ortaya çıkarmaktadır. Bu kapsamda, bu yazımızda yaygın bir tür olarak kullanılan Eisenia Fetida türü solucanların vücut kütlesi büyüme ve üreme hızına verilen mama çeşidinin etkisi hakkında yapılan iki farklı deneyin sonuçları paylaşılmıştır.

Vertebrate Pest Kontrol Laboratuvarında Jawerıa Sıddıque, Aamer Amır Khan, Iftıkhar Hussaın ve Shamım Akhter isimli zoologlar tarafından yapılan deney ile 30 Ekim 2002 tarihinden 14 Mayıs 2003 tarihi aralığındaki 6 ay süresince solucanlara farklı mamalar verilerek solucanların büyüme hızı ve üreme hızı gözlemlenmiştir.

Mamaların granül büyüklüğü aynı ölçüye getirilmiştir ve her bir mama çeşidi 5 ayrı kaba konmuştur. 5 adet kaba sığır dışkısı, 5 adet kaba keçi-koyun dışkısı, 5 adet kaba yaprak ve 5 adet kaba sadece toprak olmak üzere toplam 20 kap, içlerine solucan konmadan önce 5 gün boyunca laboratuvar ortamında bekletilmiştir.

Aynı özelliklere sahip 20 çift solucan, her bir kaba bir çift solucan düşecek şekilde kaplara dağıtılmıştır. Deney sonunda solucanların vücut kütlesindeki değişim, üretilen kokon sayısı ve her kokondan çıkandan yavru solucan sayısı ölçülmüştür.

Buna göre, sığır gübresi ile beslenen solucanların ağırlık artışı yaprakla beslenen solucanlar ile içinde sadece toprak olan kaplara konan solucanlardan daha fazla olmuştur. Yaprak ile beslenen solucanların vücut kütle artışı ise topraktaki solucanlardan daha fazla olmuştur.

Koyun-keçi dışkısı içeren kaplardaki solucanlar ise 6 seviyesindeki mama pH’ı sebebiyle ölmüştür. Bu sebeple koyun-keçi dışkısı içeren kaplar deney dışında çıkarılmak zorunda kalınmıştır.

Kokon üretimi ise sadece sığır gübresi ve yaprak ile beslenen solucanlarda görülmüştür. Sığır gübresinde daha erişkin olmayan solucanlar 2 veya 3 hafta içinde kokon üretmeye başlamış ve kokon üretimi 27. hafta sonrası en üst seviyeye çıkmıştır. İçinde sığır gübresi bulunan kaplarda toplam 210 kokon üretildiği görülmüştür. Kokon üremesi içinde yaprak olan kaplarda ise 3. haftadan sonra başlamıştır. Bu 5 kapta ise toplam 116 kokon üremiştir. İçinde sadece toprak bulunan kaplarda ise kokon üretimine rastlanmamıştır.

İçinde sığır gübresi bulunan kaplardaki kokonların 120’sinden yavru çıkarken, içinde yaprak bulunan kaplardaki kokonların ise sadece 73’ünden yavru çıkmıştır ve 6. ay sonunda dahi geri kalan kokonlardan halen yavru solucan çıkışı görülmemiştir.

V.K. Garg, S. Chand, A. Chhillar, A. Yadav tarafından 2004 yılında gerçekleştirilen ve ortam koşullarının sabit tutulduğu diğer bir deneyde ise mama olarak pH ölçümlerinin sırasıyla sığır (pH:8,2), bufalo (pH:8,4), at (pH:8,0), eşek (pH:8,1), koyun (pH:8,2), keçi (pH:7,6) ve deve (pH:9) olan dışkılar kullanılmış, bu mamaların solucanların vücut kütle büyüme hızı ile kokon üretme hızına bakılmıştır.

Solucanların vücut kütle büyümesi mama türüne göre;
koyun > eşek > buffalo > keçi = sığır = at > deve şeklinde bir sıralamada gerçekleşmiştir.

Üretilen kokon sayısının çokluğuna göre mama sıralama ise
koyun > sığır = at = keçi > deve > eşek > buffalo dışkısı olarak gerçekleşmiştir.

Bilim adamlarınca, tek çeşit dışkının mama olarak kullanıldığı ve tüm mamaların pH’ının uygun olduğu varsayımı altında:

eğer solucanlar, vücut büyüklüğünün önemli bir kıstas olduğu balıkçılık sektörü veya herhangi bir sebeple protein kaynağı olarak kullanılacak bir alan için üretiliyorsa; imkanlar dahilinde birinci mama sıralaması, solucan sayısının öne çıkan kriter olduğu durumlarda ise imkanlar dahilinde ikinci sıralamanın dikkate alınması tavsiye edilmiştir.

Bu 2 farklı deneyin ilkinde keçi-koyun dışkısı karışımı mamanın pH’ı çok düşük olduğu için (pH:6) mamanın solucanlar üzerindeki etkisi ortaya konamamıştır. Hangi mamayı kullanacak olursak olalım, mamanın yeterince bazik olduğundan emin olunması gerektiği dile getirilmiştir.

Ticari vermikültürde ise, solucanların sadece bitkisel organik atıklar ile beslenmesi yerine yukarıda sayılan dışkı çeşitleri ile karıştırılması tavsiye edilmektedir.

Hastalık ve Zararlılar
Tecrübe edindiğim mücadele yöntemleri ve gördüğüm hastalık ve zararlılarla ilgili bilgi ve görselleri burada topluyorum.

Sineklerde ortam müsait olduğunda nüfus artışı korkutucu olduğunu gördüm. Sinekler bitti demişim ama baya uğraş gerektirdi. İki çeşit sinekle uğraştım. Bu sineklerle sürekli uğraşmamak için sürekli önlem alınması ve gözlem yapılması en önemli faktör

• Meyve/Sirke sineği (Drosophila melanogaster)

Sürekli mücadele için ben solucan mamasının orta kısmına cam bir bardağın içine elma sirkesi koyarak aşağıdaki gibi üzerini gergin bir şekilde streç filmle kapattım. Üzerine de 4 kürdan kalınlığında delikler açıp bıraktım. Çok başarılı ve kesin çözüm. Bu konuda üzüm sirkesi de kullanılabilir ama ben elma sirkesinin daha çekici olduğunu kendim gözlemledim. Fakat mama ph bozulmadığı sürece ortamda sinek pek olmuyor.

• Mantar sineği

Çok hızlı çoğalan çok küçük siyah sinekler hızlı çoğalmaları mücadeleyi zor hale getiriyor. Mama ph ını dengeleyerek ve fazla suyu alarak bu problemi çözebiliriz. Bu işlem için en güzel ürün karton koli veya mukavva atıklarıdır.

Kompost sıcaklığı 15-25 derecesi arası olması gerekiyor. Kompost sıcaklığı 7 derecenin altında düşerse uyuma oluyor ve ne yeme nede üreme oluyor.


"Ahır gübresi ve selilöz içeren bitkilerin harici katkılar gübrede zararlı patojenlerin üremesini hızlandırır kardeşim" şu konuyu araştıracağım.

Kaynaklar
Meyve Sineği ve Mantar Sivrisineklerinden Kurtulma